Przeglądając branżowe fora związane z budownictwem, co jakiś czas można się natknąć na wątek z wątpliwościami domorosłych elektromonterów, którzy zastanawiają się nad właściwym podłączeniem gniazdek elektrycznych. Z której strony powinna występować faza w gniazdku? Na to pytanie jest tyle odpowiedzi, ilu specjalistów, ponieważ właściwe podpięcie fazy nie jest wcale takie oczywiste i zmienia się w zależności od podejścia do sztuki budowlanej, czy kraju, w którym wykonywana jest instalacja.
Co to jest faza elektryczna?
W żargonie branży elektrycznej terminem fazy określa się nazwę źródła, z którego pochodzi napięcie, lub przebieg impulsu elektrycznego z tegoż źródła. Nazwa ta oznacza też po prostu prąd elektryczny. W tym kontekście kabel fazowy to ten, w którym płynie prąd, czyli przewód będący pod napięciem. Jej obecność w gniazdku jest ideą doprowadzenia prądu do instalacji elektrycznej. Obecnie w instalacjach stosuje się zgodne ze standardami przeciwpożarowymi gniazdko z bolcem. Posiada ono bolec podpięty do uziemienia oraz dwa otwory. Do jednego z nich doprowadzony jest prąd, a do drugiego przewód neutralny. Dopóki do gniazdka niepodłączone jest żadne działające urządzenie, które spowoduje obwód dla przepływu energii elektrycznej, napięcie na przewodzie neutralnym będzie równe zeru.
Jak sprawdzić fazy w domu?
Aby przekonać się, jak faza jest podpięta, należy sprawdzić, czy jest napięcie na danym przewodzie. W tym celu wystarczy użyć próbnika elektrycznego, którego dioda zasygnalizuje wykrycie napięcia, lub posłużyć się bardziej zaawansowanym narzędziem, czyli miernikiem napięć. Wiele osób zastanawia się jak sprawdzić, który kabel to plus, lub pyta: faza to plus czy minus? Warto więc przy okazji wyjaśnić, że ta terminologia nie dotyczy w ogóle prądu zmiennego. Ma związek z prądem stałym, który występuje w bateriach lub ogniwach. Często jednak przewód pod napięciem w gniazdku błędnie nazywany jest właśnie plusem.
Gdzie powinien być podpięty przewód fazowy?
Nie istnieją żadne regulacje, które jasno wskazywałyby po której stronie ma podpięta być faza w gniazdku. A jednak profesjonalni elektrycy kierują się nigdzie nie spisaną zasadą, według której prąd podpinają do lewego otworu. Jako oznaczenie fazy w dokumentacji stosuje się literę L, a kabel pod napięciem najczęściej jest koloru czarnego lub brązowego. Kabel neutralny ma oznaczenie literą N i zazwyczaj jest niebieski. Uziemienie z bolca to PE i ma kolor żółto-zielony. Pomimo, że stosuje się regułę podpięcia fazy do lewego otworu, nic nie stoi na przeszkodzie, aby zrobić to na odwrót. Należy tylko pamiętać, aby we wszystkich gniazdkach faza była podpięta z tej samej strony. To pozwoli uniknąć pomyłek prowadzących do uszkodzeń podczas ewentualnego remontu instalacji.
Nieprawidłowo podłączona faza
Brak napięcia w obu otworach to oznaka braku podłączenia przewodu fazowego, lub jego przerwania. Oczywistym jest, że urządzenie podpięte do takiego gniazdka nie zadziała z powodu braku przepływu energii elektrycznej. Czasem ma miejsce sytuacja, w której tester prądu wykrywa napięcie na bolcu uziemiającym. Przyczyną jest pomyłkowe podłączenie przewodu fazowego do otworu przeznaczonego na przewód neutralny lub do przewodu uziemienia. Zdarza się też czasem, że faza wykrywana jest w obu otworach i bolcu, co świadczy o uszkodzeniu przewodu zerowego i przebiciu fazy na całe gniazdko. Urządzenie podpięte do takiego gniazdka nie zadziała ze względu na wynikający z praw fizyki brak możliwości przepływu elektronów.
